مواجهه با حجیم زیاد اخبار و اطلاعات؛ افزایش آگاهی، اتلاف وقت یا سردرگمی در انتخاب‌ها و تصمیمات – علیرضا محمودی فرد

به گزارش کلام ماندگار، در کتاب هنر شفاف اندیشیدن اثر رالف دوبلی آمده است: “زلزله در سوماترا، سانحه هوایی در روسیه، مردی که سی سال دخترش را در زیرزمین زندانی کرد، جدایی هایدی کلام از سیل، حقوق‌های بالا در بانک‌های امریکا، حمله در پاکستان، استعفای رئیس جمهور مالی، رکورد جدید جهانی در پرتاب وزنه و …؛ آیا واقعا نیازی است همه این چیزها را بدانی …؟ ما به طرز اعجاب‌آوری بمباران اطلاعتی می‌شویم؛ اما به طرز اعجاب‌آوری، کم می‌دانیم …! چرا …؟! چون دو قرن پیش، قالب مسمومی از اطلاعات را تحت‌عنوان “اخبار” خلق کرده‌ایم؛ اخبار برای ذهن، به مثابه قند است برای بدن؛ اشتهاآور، آسان‌هضم و در درازمدت، بسیار مخرب ….”

ما همه روزه علی‌الخصوص در فضای مجازی، در حال بمباران شدن اطلاعات هستیم؛ علی‌رغم اینکه ممکن است بخش قابل‌توجهی از این اطلاعات برایمان مفید باشد، اما بخش اعظمی از آن نیز غیر مفید است؛ رسانه، ابزاری است برای کنترل اذهان!

آیا واقعا ما به این حجم از اخبار و اطلاعات نیازی داریم؟ آیا این اخبار، گره‌گشای ما برای رسیدن به اهداف درست و معقول زندگی هستند؟ یا اینکه هم ممکن است مانع شوند و هم وقت زیادی را از ما زائل کنند؟ آیا همواره شنیدن اخبار منفی درخصوص بلایای طبیعی و غیرطبیعی، می‌تواند مفید باشد؟ آیا عادی شدن اتفاقات، حوادث و بلاها، تاثیر مثبتی بر ما می‌گذارد؟ آیا قبح‌شکنی بسیاری از جرایم و اَعمال غیر انسانی، ناهنجاری یا غیر شرعی، فایده‌ای دارد؟ آیا دیدن یا شنیدن اتفاقات وحشتناک، ناگوار و ناراحت‌کننده، تاثیر منفی روی روحیه آدمی نمی‌گذارد؟

بسیاری از افراد، اخبار دروغ یا بدون منبع معتبر را به‌سادگی می‌پذیرند و نمونه بارز آن، شبهات زیادی است که در خصوص دین، نظام اسلامی و مسائل سیاسی مطرح می‌شود؛ اصلاح و درست کردن افکار نیز به‌دلیل بر جان نشستن آن‌ها روی برخی افراد، دشوار می‌شود؛ همین هم ممکن است دیدی منفی ایجاد کند و روی رفتار و کارهای شخص، تاثیر بگذارد؛ چیزی که در برهه‌های مختلف با آن درگیر بودیم؛ اخبار اولا باید معتبر باشند؛ ثانیا باید به‌جا باشند؛ ثالثا باید به‌اندازه باشند.

بمباران خبری شدن، شمشیری دو لبه است؛ از سویی می‌تواند به مطلع شدن آدمی در خصوص مطالب مختلف کمک کند؛ از طرفی هم ممکن است وی را سردرگم کرده و در عقاید و تصمیماتش دچار مشکل و اشتباه کند؛ مخصوصا اگر اخبار، درست نباشند؛ ضد و نقیض بودن اخبار، چیزی است که به‌کرات در روزمره با آن مواجه می‌شویم؛ به‌عنوان مثال، در سال گذشته، در هر روز با خبرهای کثیری در خصوص تیم بعدی لیونل مسی مواجه بودیم؛ هر کدام از روزنامه‌ها، خبرگذاری‌ها و رسانه‌های کشورهای مختلف، اظهار نظری می‌کردند که غالبا هم نظرات، نادرست بودند؛ بعضا خبرنگاران از مدت‌ها قبل، با قاطعیت از تیم آینده مسی صحبت می‌کردند؛ از بارسلونای اسپانیا، تا اینتر میامی امریکا، تا باشگاه‌های لیگ جزیره و حتی الهلال عربستان به‌عنوان تیم بعدی او نام می‌بردند …؛ حتی تا چندی پیش‌تر از آن، از تمدید او با باشگاه پاریسی صحبت می‌کردند؛ با مصاحبه پدر وی، تا حدودی اخبار ضد و نقیض فروکش کرد، اما مجدد تب و تاب رسانه‌ها در این خصوص، شعله‌ور شد. از این‌گونه نمونه‌ها در زمینه‌های مختلفی وجود دارد؛ اخبار سیاسی، اخبار اقتصادی، اخبار ورزشی، اخبار اجتماعی، اخبار علمی، اخبار صنعتی و …؛ بعضا اخباری منتشر می‌شود و بلافاصله یا کمی بعد از آن، تکذیبیه‌اش می‌آید، اما اینکه تکذیبیه‌اش به اشتراک گذاشته شود یا نشود، چالش ماجراست؛ بدتر اینکه بعضا خبر اشتباهی نشر داده می‌شود و تکذیبه‌اش هم به دست مخاطبان نمی‌رسد و این بسیار آسیب‌زاست؛ بدتر از آن هم حالتی است که خبر دروغ منتشر شده و تکذیبه‌اش نیاید؛ حال، آدمی باید چه کند؟ کدام خبر را باید باور کند …؟!

خود را در معرض اخبار مختلف قرار دادن، نمی‌تواند ایده خوبی برای کسب آرامش و موفقیت در زندگی باشد؛ تمامی علوم و دانش‌ها، الزاما منفعت ندارند و به علوم لاینفع شهره هستند؛ به قول حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) “نعوذ بالله من علم لاینفع (به خدا پناه می‌بریم از علمی که سودی ندارد)”؛ یا در جایی دیگر فرموده‌اند “اللهم انی اعوذ بک من علم لاینفع (بارالها پناه میبرم به تو از علمی که نفع نرساند)”؛ حضرت در چند جا این موضوع را اشاره فرموده‌اند، تا اهمیت آن را منتقل کنند. همچنین هر چیزی حدی دارد و نظر دین مبین اسلام که کامل‌ترین برنامه‌ی زندگی بشری است، هم همین است؛ تعادل …! خیر الامور، اوسطها …

به قلم: علیرضا محمودی‌فرد – مشاور بازاریابی صادراتی در کشورها، در مرکز مشاوره کسب و کار و خدمات کارآفرینی و اشتغال پرتو مدیران خلیج فارس