تمرکزی بر مفهوم مدیریت مبتنی‌بر هدف – علیرضا محمودی فرد

طبق گزارش پایگاه کلام ماندگار، یکی از رویکردهای مدیریتی مشهور، مدیریت مبتنی‌بر هدف است که در آن، اهداف از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند که این اهداف باید شفاف و واضح، تعیین و تعریف شوند و همه‌ی کارکنان در راستای تحقق آن‌ها در سازمان بکوشند.

مقدمه

مدیریت مبتنی‌بر هدف (Management by Objectives) با مخفف MBO ، یک رویکرد مدیریتی است که بر اساس تعیین اهداف مشخص، قابل اندازه‌گیری و مشترک، برای بهبود عملکرد سازمانی و فردی شکل گرفته است. این روش توسط پیتر دراکر در دهه ۱۹۵۰ معرفی شد و از آن زمان تاکنون به‌عنوان یکی از ابزارهای مؤثر در مدیریت و ارتقاء بهره‌وری شناخته شده است.

اصول مدیریت مبتنی بر هدف

تعیین اهداف واضح: در MBO، اولین گام تعریف اهداف روشن و قابل اندازه‌گیری است. این اهداف باید با چشم‌انداز سازمان همخوانی داشته باشند و می‌توانند در سطوح مختلف سازمان، از سطح کلان تا سطح فردی تعیین شوند.

شركت فعال کارکنان: در این روش، کارکنان به‌عنوان بخشی از فرآیند تعیین اهداف شرکت دارند. این مشارکت احساس مالکیت و مسئولیت را در میان اعضای تیم تقویت می‌کند.

برقراری ارتباط مستمر: مدیریت بر اساس اهداف، نیازمند ارتباط مستمر بین مدیران و کارکنان است؛ این ارتباط می‌تواند از طریق جلسات دوره‌ای، گزارش‌های پیشرفت و گفت‌وگوهای آزاد برقرار شود.

ارزیابی و بازخورد: عملکرد کارکنان بر اساس تحقق اهداف تعیین‌شده ارزیابی می‌شود. مدیران باید به‌طور منظم دستاوردها را بازبینی کرده و بازخوردهای مؤثری ارائه دهند.

پاداش و تشویق: دست‌یابی به اهداف باید با سیستم‌های پاداش‌دهی و تشویق‌ برای کارکنان همراه باشد؛ این کار باعث افزایش انگیزه و تلاش برای دست‌یابی به اهداف می‌شود.

مزایای مدیریت مبتنی‌بر هدف

افزایش انگیزه و رضایت شغلی: با مشارکت در تعیین اهداف، کارکنان احساس تعلق بیشتری نسبت به سازمان پیدا کرده و سطح انگیزه و رضایت شغلی آن‌ها افزایش می‌یابد.

بهبود عملکرد: MBO بر شفافیت و تمرکز بر اهداف تأکید دارد که می‌تواند منجر به افزایش کارایی و عملکرد سازمان شود.

تسهیل هماهنگی: تعیین اهداف مشترک و هماهنگ می‌تواند به بهبود هم‌افزایی بین واحدهای مختلف در سازمان کمک کند.

افزایش ارتباطات: نیاز به ارتباطات مستمر و بازخورد در این روش، بالأخص در سازمان‌های بزرگ، ارتباطات را بهبود می‌بخشد.

چالش‌های مدیریت مبتنی‌بر هدف

عدم تطابق اهداف: در برخی مواقع، اهداف تعریف‌شده ممکن است با واقعیت‌های موجود در سازمان یا تغییرات محیطی هم‌خوانی نداشته باشند.

تمرکز بیش از حد بر اهداف کمی: ممکن است سازمان‌ها بیش از حد بر اهداف کمی و کوتاه‌مدت تمرکز کنند و به جنبه‌های کیفی و بلندمدت توجه کافی نداشته باشند.

تنش‌ها و فشارهای ناشی از اهداف: در مواردی، تعیین اهداف دشوار و غیرواقعی می‌تواند منجر به فشار و تنش در کارکنان شود.

نیاز به تعهد مدیریت ارشد: موفقیت MBO به میزان زیادی به تعهد و حمایت مدیریت ارشد بستگی دارد؛ در غیر این‌صورت ممکن است این سیستم به درستی اجرا نشود.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

مدیریت مبتنی‌بر هدف یک ابزار کارآمد برای بهبود عملکرد سازمان‌ها و افزایش انگیزه کارکنان است. با توجه به مزایا و چالش‌های پیش رو، پیاده‌سازی مؤثر این روش نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، ارتباطات منظم و نظارت مستمر دارد. برای موفقیت در MBO، درک صحیح از اهداف و هم‌سو کردن آن‌ها با فرهنگ سازمانی و نیازهای کارکنان ضروری است. با رعایت این نکات، MBO می‌تواند به‌عنوان یک چارچوب مؤثر برای رسیدن به نتایج مطلوب در سازمان‌ها عمل کند.

با تنظیم: علیرضا محمودی فرد – مدرس مدیریت منابع انسانی در دانشگاه و مشاور ارشد مدیر در امور توسعه و مدیریت منابع در کانون تحقیق و توسعه واحدهای تولیدی، تجاری و خدماتی