فلسفه استفاده از رله حرارتی و علکرد آن – علیرضا محمودی فرد

به گزارش کلام ماندگار، از رله حرارتی (Termal Relay) یا همان بی‌متال (Bimetal) که یکی از انواع رله‌های حفاظتی برقی است، در مدارهای برق صنعتی، اصطلاحا به‌منظور حفاظت مدار در برابر اضافه بار استفاده می‌شود. زمانی که جریان‌کشی مصرف‌کننده‌ای همچون الکتروموتور در مدت‌زمانی، بیش از مقدار تعیین شده رفت، به‌تدریج بی‌متال عمل کرده و مدار قدرت را قطع می‌کند تا مانع سوختن الکتروموتور شود. حساسیت این وسیله به ولتاژ، قابل تنظیم است که چه مقدار یا درصدی از مقدار نامی جریان را به‌عنوان اضافه، تشخیص دهد.

بی‌متال دارای تیغه‌های فرمان و قدرت است؛ دو تیغه فرمان (یکی در حالت عادی باز و دیگری در حالت عادی بسته) و سه تیغه قدرت (سه تیغه حالت عادی بسته).

از تیغه‌های قدرت برای مدار قدرت و دقیقا اتصال مستقیم به الکتروموتور (در سمت انتقال قدرت از سیم‌های فاز به الکتروموتور، استفاده می‌شود) و علت بسته بودن تیغه‌ها هم این است که می‌خواهیم ابتدا به ساکن وقتی مشکلی نبود، عملیات برق‌رسانی با فرمان دادن مدار فرمان به الکتروموتور میسر باشد و صرفا در زمان ایجاد اشکال و جریان‌کشی بیش از حد تعریف شده، تیغه‌ها عمل کرده و برق‌رسانی به موتور الکتریکی را متوقف کنند.

از تیغه‌های فرمان هم در مدار فرمان استفاده می‌شود؛ بدین‌صورت که از تیغه فرمان حالت عادی بسته برای ابتدای مدار فرمان بعد از فیوز و سری با آن استفاده می‌شود، تا هرگاه بی‌متال بر اساس تشخیصش مدار قدرت را قطع کرد، برای محکم‌کاری، مدار فرمان را نیز قطع کند. از تیغه در حالت عادی باز آن هم برای اعلام و آلارم خطا استفاده می‌شود که هر زمانی اشکالی ایجاد شد، مثلا لامپ سیگنال یا آژیری را روشن کند و با این کار به اپراتور، ایجاد مشکل را اعلام کند، تا اپراتور یا تعمیرکار مربوطه، متوجه وجود عیب در مدار شده و نسبت به رفع عیب، اقدام نماید.

به قلم: علیرضا محمودی فرد – مدرس درس کارگاه برق در دانشگاه و مشاور بازاریابی صادراتی در کشورها، در مرکز مشاوره کسب و کار و خدمات کارآفرینی و اشتغال پرتو مدیران خلیج فارس