استراتژی اقیانوس آبی (Blue Ocean Strategy) در مدیریت استراتژیک – علیرضا محمودی فرد

طبق گزارش پایگاه تحلیلی خبری کلام ماندگار، استراتژی اقیانوس آبی جزو رویکردهای جالب و حرفه‌ای مدیریت راهبردی است که می‌تواند منجر به سودآوری زیادی برای سازمان شود.

1. مقدمه

استراتژی اقیانوس آبی، یک رویکرد نوآورانه در زمینه مدیریت استراتژیک است که توسط ویم و چان کیم و رنه مابورن در کتاب “استراتژی اقیانوس آبی” معرفی شده است؛ این استراتژی به سازمان‌ها کمک می‌کند تا به‌جای رقابت در بازارهای اشباع‌شده (اقیانوس قرمز)، بازارهای جدیدی ایجاد کنند که در آن رقابت کمتری وجود دارد (Kim & Mauborgne, 2015).

2. مفهوم اقیانوس آبی و اقیانوس قرمز

اقیانوس آبی، به بازارهایی اشاره دارد که هنوز در آن‌ها تقاضا ایجاد نشده و رقابت کمی وجود دارد؛ شرکت‌ها در این بازارها می‌توانند با نوآوری و خلق ارزش جدید، زمینه‌ساز رشد و سودآوری بیشتری شوند.

اقیانوس قرمز به بازارهایی اطلاق می‌شود که شرکت‌ها برای جذب مشتریان در آن‌ها با یکدیگر رقابت می‌کنند؛ در این بازارها، شرکت‌ها غالباً با کاهش قیمت و بهبود کیفیت، به جنگ می‌پردازند، که در نتیجه منجر به کاهش حاشیه سود می‌شود.

3. اصول استراتژی اقیانوس آبی

استراتژی اقیانوس آبی، شامل چهار اصل اصلی است:

نوآوری ارزش: ایجاد ارزش جدید برای مشتریان و در عین‌حال کاهش هزینه‌ها برای سازمان؛ این امر به‌وسیله شناسایی و حذف عواملی که در صنعت ضروری نیستند، صورت می‌گیرد (Kim & Mauborgne, 2015).

تمرکز بر تصویر کلی: به‌جای توجه به تحلیل و برنامه‌ریزی‌های جزئی، مفهوم کلی و تصویر بزرگ‌تر از بازار را باید مدنظر قرار داد.

کاربرد استراتژی در عمل: برقراری توافق بین گروه‌ها و ذی‌نفعان مختلف در سازمان برای تحقق استراتژی اقیانوس آبی.

توسعه زمینه‌ساز: ایجاد یک بستر مناسب برای فعالیت‌های جدید و نوآورانه در سازمان (Kim & Mauborgne, 2015).

4. فرآیند ایجاد استراتژی اقیانوس آبی

فرآیند ایجاد استراتژی اقیانوس آبی، شامل چندین مرحله است:

تحلیل محیطی: شناسایی نیازها و تمایلات نادیده گرفته شده در بازار.

ایجاد ایده‌های نوآورانه: از طریق کارگاه‌های خلاقیت و جمع‌آوری ایده‌های جدید.

توسعه مدل کسب و کار: طراحی مدل کسب و کاری که شامل نوآوری ارزش می‌باشد.

آزمودن و اصلاح: اجرای آزمایشی راهکارها و درخواست بازخورد از مشتریان برای بهبود و اصلاح استراتژی.

5. مثال‌هایی از استراتژی اقیانوس آبی

۵٫۱٫ نرسان جهانی (Cirque du Soleil)

شرکت Cirque du Soleil با ترکیب تئاتر و سیرک، بازار جدیدی شکل داد که در آن رقابت کمتری وجود داشت؛ آن‌ها با حذف برخی از عناصر سنتی سیرک و تمرکز بر روی هنر و داستان‌گویی، به نوآوری در این صنعت پرداختند (Kim & Mauborgne, 2015).

۵٫۲٫ نایک (Nike)

شرکت نایک با توسعه محصولات مختص به زنان و طراحی برنامه‌های خاص برای راحتی و بهبود تجربه مشتری، توانست بازار جدیدی ایجاد کند. آن‌ها با شناسایی نیازهای نادیده گرفته شده بخش خاصی از بازار، توجه را با خلاقیت جلب کردند (Michelli, 2007).

6. چالش‌ها و محدودیت‌های استراتژی اقیانوس آبی

سختی شناسایی بازارهای جدید: ایجاد اقیانوس آبی نیازمند درک عمیق از نیازها و خواسته‌های مشتریان است، که کار دشواری است.

رقابت از سوی رقبای جدید: پس از موفقیت در ایجاد یک اقیانوس آبی، رقبای جدید ممکن است به‌سرعت وارد بازار شوند و رقابت را تشدید کنند (Kim & Mauborgne, 2015).

7. جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

استراتژی اقیانوس آبی، یک ابزار قدرتمند برای سازمان‌ها به‌منظور نوآوری و ایجاد رشد پایدار است. شرکت‌ها با شناسایی و ایجاد ارزش‌های جدید می‌توانند به‌جای مبارزه در بازارهای شلوغ، به‌راحتی در بازارهای جدید شکوفا شوند؛ به همین دلیل، این استراتژی به‌عنوان یکی از موثرترین رویکردها در مدیریت استراتژیک در دنیای امروزی شناخته می‌شود.

نگارنده: علیرضا محمودی فرد – سردبیر پایگاه خبری تحلیلی کلام ماندگار