تحقیقی روی ارگونومی تخت‌خواب – علیرضا محمودی فرد

به گزارش پایگاه کلام ماندگار، مسلما خواب جزو مهم‌ترین و موثرترین ارکان در زندگی دنیوی است که توجه به آن، حائز اهمیت فراوانی است؛ یکی از موارد مرتبط با خواب، جایی است که فرد روی آن می‌خوابد؛ بسیاری از افراد، از تخت‌خواب برای خوابیدن استفاده می‌کنند؛ اهمیت تخت‌خواب مناسب برای چنین افرادی، غیرقابل انکار است.

مقدمه

خواب، یکی از ارکان اساسی سلامتی انسان است و تأثیر بسزایی بر کیفیت زندگی، عملکرد روزانه و سلامت جسمی و روانی دارد؛ به همین دلیل طراحی تخت‌خواب می‌تواند نقش مهمی در بهینه‌سازی کیفیت خواب و جلوگیری از مشکلات اسکلتی و عضلانی ایفا کند. این یادداشت به بررسی اصول ارگونومیک تخت خواب، تأثیر آن بر سلامت و نکات کلیدی برای انتخاب تخت‌خواب مناسب می‌پردازد.

1. تعریف ارگونومی

ارگونومی علمی است که به بررسی تعاملات بین انسان و عناصر دیگر یک سیستم می‌پردازد و هدف آن بهبود کارایی و راحتی انسان است (Karwowski, 2001).

در زمینه خواب، ارگونومی به طراحی وسایل خواب به‌گونه‌ای اشاره دارد که از سلامت جسمی حمایت کند و راحتی فرد را افزایش دهد.

2. ویژگی‌های ارگونومیک تخت‌خواب

۲٫۱ ارتفاع تخت‌خواب

ارتفاع تخت‌خواب باید به‌گونه‌ای باشد که کاربر به‌راحتی بتواند به سنجش و خروج از آن بپردازد. ارتفاع مناسب برای تخت‌های معمولی، بین ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر توصیه می‌شود، به‌طوری‌که پاها به‌راحتی بر روی زمین قرار گیرند (Bishop & Dwyer, 2001). این ارتفاع طبیعتا باید براساس میانگین قد و ارتفاع پاهای افراد حاصل شده است.

۲٫۲ سختی و پشتیبانی

سختی تشک باید به‌گونه‌ای باشد که از ستون فقرات در وضعیت طبیعی خود پشتیبانی کند. تشک‌های نرم، ممکن است به کمر آسیب برسانند، در حالی که تشک‌های بسیار سخت نیز می‌توانند باعث تشکیل نقاط فشاری شوند (Becker et al., 2008).

۲٫۳ طراحی مناسب

تخت‌خواب باید به‌گونه‌ای طراحی شود که فضای مطلوبی برای خوابیدن در اختیار کاربر قرار دهد؛ به‌ویژه، ابعاد تخت باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا کاربر به‌راحتی در آن حرکت کند؛ معمولاً ابعاد تخت‌خواب برای افراد بزرگسال، حداقل ۹۰ سانتی‌متر عرض و ۲۰۰ سانتی‌متر طول است (Gerr, 2001).

۲٫۴ نوع تشک

تشک‌های مختلفی شامل لاتکس، فوم و فنری وجود دارند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. گزینه مناسب باید بر اساس نیازهای فردی و حالت خواب انتخاب شود (Silva et al., 2019)؛ تشک‌های لاتکس به‌خاطر انعطاف‌پذیری و پشتیبانی مناسب، انتخاب مطلوبی برای بسیاری از افراد هستند.

3. تأثیرات ارگونومی تخت‌خواب بر سلامت

۳٫۱ پیشگیری از دردهای عضلانی و اسکلتی

تخت‌خواب‌هایی که از اصول ارگونومیک پیروی می‌کنند، به جلوگیری از بروز دردهای گردن، کمر و مفاصل کمک می‌کنند. مطالعات نشان داده‌اند که انتخاب مناسب تخت‌خواب می‌تواند کیفیت خواب را افزایش داده و خستگی‌های مزمن را کاهش دهد (Hildebrandt et al., 2008).

۳٫۲ بهبود کیفیت خواب

تخت‌خواب‌های ارگونومیک به کاربر کمک می‌کنند تا خواب بهتری داشته باشد. این بهبود در کیفیت خواب می‌تواند به افزایش تمرکز، کاهش استرس و بهبود سلامت روان منجر شود (Hirshkowitz et al., 2015).

۳٫۳ تأثیر بر شرایط جسمی

استفاده از تخت‌خواب‌های مناسب می‌تواند تأثیر مثبتی بر شرایط جسمانی افراد بگذارد و از بروز مشکلات احتمالی حساس به زودرس یا اختلالات خواب جلوگیری کند (Zarcone et al., 2006).

4. نکات مهم هنگام انتخاب تخت خواب

آزمایش تست خواب: قبل از خرید، بهتر است روی تخت‌خواب در حال خوابیدن آزمایش کنید تا از راحتی و پشتیبانی آن اطمینان حاصل شود.

مشورت با متخصص: در صورت داشتن مشکلات خاص فیزیکی، مشاوره با پزشک یا فیزیوتراپیست می‌تواند در انتخاب مناسب‌تر کمک کند.

انتخاب تشک مناسب: انتخاب تشک بر اساس نوع خواب فرد (دمر، طاقباز یا خوابیدن به پهلو) و ترجیحات شخصی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

ارگونومی تخت‌خواب می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت خواب و سلامت کلی فرد بگذارد. با انتخاب مناسب طرح و جنس تخت‌خواب، افراد می‌توانند از بروز مشکلات اسکلتی و عضلانی جلوگیری کنند و به بهبود کیفیت خواب خود کمک نمایند؛ بنابراین، در نظر گرفتن جنبه‌های ارگونومیک هنگام خرید تخت‌خواب می‌تواند در بهبود سلامت و راحتی خواب بسیار مؤثر باشد.

با تنظیم: علیرضا محمودی فرد – کارشناس تحقیق و توسعه شرکت فنی و مهندسی آریا اندیشه صنعت اکسین