برون سپاری تولید – دکتر ملیکا ملک آرا

به گزارش کلام ماندگار به نقل از کلام قلم، روش «تولید بدون کارخانه» که تحت عنوان «برون‌سپاری تولید» نیز از آن یاد می‌شود، نوعی استراتژی تولید در بنگاه‌های اقتصادی، خصوصاً بنگاه‌های تولیدی است که بر اساس آن، بخشی یا تمام فرایند تولید یک یا چند محصول، به شرکتِ سازنده دیگری در یک نقطه جغرافیایی دیگر سپرده می‌شود که دارای مزایای مطلوبی برای طرفین می‌باشد؛ بعنوان مثال این روش، به بنگاه‌های تولیدی این امکان را می‌دهد تا به جای تمرکز محض بر فرایند تولید، تمرکز خود را بر موضوعات مهم دیگری از جمله مطالعات بر طراحی‌های نوین، توسعه کسب و کار، مطالعات بازاریابی، شناخت بازارها جدید و… داشته باشد و تولید را به شرکت‌های دیگر واگذار نماید.

هریک از استراتژی‌هایی که برای تولید توسط مدیران اتخاذ می‌شود، دارای مزایا و معایبی است. از اصلی‌ترین مزیت‌های استراتژی تولید بدون کارخانه می‌توان به کاهش هزینه‌های تولید و قیمت تمام شده محصول اشاره کرد؛ زیرا با واگذاری فرایند تولید به شرکت‌های تولیدی دیگری که هزینه‌های تولید آن‌ها پایین‌تر هستند، می‌توان هزینه‌های تولید را کاهش داد. هزینه‌های تولید شامل هزینه‌های حق‌الزحمه نیروی انسانی، هزینه‌های خرید مواد اولیه، هزینه‌های حمل و نقل و… اشاره کرد. همچنین از دیگر مزایای این استراتژی این است که سبب آشنایی و دسترسی به تخصص، فناوری، فرهنگ، نظراتو پیشنهادات جدید و نو از سوی شرکت دیگر و پرسنل آن شود؛ چراکه شرکت‌ها می‌توانند از دانش و تجربه تولیدکنندگان متخصص در سراسر جهان استفاده کنند. از دیگر مزایای اصلی تولید بدون کارخانه می‌توان به انعطاف‌پذیری اشاره کرد. تولید بدون کارخانه امکان واکنش سریع به تغییرات بازار و تقاضای مشتریان را فراهم می‌کند و بستر لازم برای ورود تولیدکنندگان به بازارهای جدید را فراهم می‌آورد. به طور کلی تولید بدون کارخانه امکان تنوع‌‌بخشی تولید و همچنین تکمیل سبد محصولات تولیدی با استفاده از ظرفیت‌ سایر واحدهای تولیدی، بدون درگیر شدن در فرایند تولید را مهیا می‌کند.

اما چالش های این استراتژی نیز در نوع قابل توجه است. تولید بدون کارخانه دارای چالش‌هایی نظیر چالش مدیریت کیفیت، ریسک‌های مرتبط با زنجیره تأمین، مسائل مربوط به حقوق مالکیت فکری و… می‌باشد. لذا تولیدکنندگانی که این استراتژی را اتخاذ می‌کنند باید تمام شرایط و مولفه‌های مربوطه را مورد بررسی قرار دهند تا از مزایای آن بهره‌مند شوند و ریسک‌های مرتبط را به حداقل رسانند. تجربه نشان داده است که در برخی موارد، عموم جامعه و مشتریان هدف از اینکه برند مورد نظر آن‌ها، محصولات خود را در کشور یا شرکت دیگری تولید می‌نماید خوشنود نیستند و دلیل آن عدم اعتماد به کیفیت محصول تولیدی است که برای حل این موضوع صاحبان برند سعی دارند با نظارت عالیه بر کیفیت محصولات و همچنین اخد استراتژی‌های نوین بازاریابی، در راستای جذب مشتریان و دادن اطیمنان به آنان برای کیفیت محصول اقدام نمایند. برندها محصولات خود را به صورت مستمر مورد آزمایش قرار می‌دهند تا بتوانند در دنیای ابر رقابتی دارای مزیت‌های نسبی مطلوب باشند بتوانند جایگاه خود را در بازارهای جهانی حفظ کند.

در شرایط اقتصادی موجود در برخی از کشورها، تاسیس کارخانه به دلایل متعددی به سرمایه‌گذاران توصیه نمی‌شود و برون‌سپاری بخشی از تولید در برندهای مطرح دنیا نیز مشاهده می‌شود. شرکت‌هایی از قبیل اپل، سامسونگ، نایک و دل با اخذ این استراتژی، به سمت برون‌سپاری کالای خود در کشورهای دیگر حرکت کردند. شرکت نایک که از بزرگترین تولیدکنندگان لوازم ورزشی است، تولید کفش‌ها و پوشاک خود را به کارخانه‌های مستقر در کشورهای دیگر برون‌سپاری کرده. این شرکت با بهره‌گیری از استراتژی تولید بدون کارخانه، توانست بر نوآوری در طراحی و بازاریابی متمرکز شود و با اتخاذ این رویکرد، هزینه‌های تولید را کاهش و همچنین انعطاف‌پذیری خود در برابر تغییرات بازار افزایش داد؛ تا حدی که امروز در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌تواند به نیازهای مشتریان پاسخ و از این طریق، برند خود را به عنوان یکی از پیشروان صنعت پوشاک ورزشی حفظ نماید. شرکت اپل نیز با تمرکز بر طراحی و توسعه محصولات با کیفیت و بهره‌گیری از استراتژی‌های بازاریابی نوآورانه، توانسته جایگاه خود را به عنوان یکی از برترین برندهای فناوری دنیا تثبیت نماید. این شرکت، تولید بسیاری از محصولات خود مانند آیفون و آیپد را به شرکت‌های تولیدی دیگر از جمله شرکت فاکسکان و شرکت پگاترون واگذار کرده.

این شیوه تولید کالا، در ایران نیز در حال گسترش است و صنعت لوازم خانگی یکی از صنایع پیش‌قدم در این مسیر می‌باشد. تولیدکنندگان لوازم خانگی کشور، همراستا با اجرای این استراتژی باید بر موضوع تقویت برند خود تمرکز کنند؛ زیرا، برند است که قلب و ذهن مشتریان را تسخیر می‌کند و شرط موفقیت در بازارهای بین‌المللی دارا بودن برندی قوی است.