بررسی تأثیرات خودروهای برقی بر محیط زیست و اقتصاد / مهندس کیوان فاضلی

به گزارش کلام ماندگار، با پیشرفت فناوری و افزایش آگاهی جهانی نسبت به تغییرات اقلیمی و آلودگی هوا، خودروهای برقی (EVs) به عنوان یکی از گزینه‌های مؤثر و پایدار در حمل و نقل شهری و بین‌شهری شناخته می‌شوند. خودروهای برقی نه تنها به دلیل طراحی‌های نوآورانه‌شان، بلکه به علت تأثیر مثبت آن‌ها بر محیط زیست و اقتصاد در حال رشد هستند. در این یادداشت علمی، به طور جامع به تأثیرات زیست‌محیطی و اقتصادی خودروهای برقی، چالش‌های موجود و چشم‌انداز آینده این نوع وسایل نقلیه پرداخته خواهد شد.

بخش اول: تأثیرات زیست‌محیطی خودروهای برقی

۱. کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای

۱.۱. مقایسه با خودروهای سوخت فسیلی

خودروهای برقی به خاطر طراحی موتور الکتریکی خود، هیچگونه گازهای گلخانه‌ای در حین کارکرد تولید نمی‌کنند. بر اساس مطالعات انجام‌شده، به طور متوسط هر خودرو برقی می‌تواند در طول یک سال حدود ۳ تا ۴ تن دی‌اکسید کربن (CO2) کمتر نسبت به خودروهای بنزینی یا دیزلی تولید کند. این کاهش قابل توجه در انتشار گازهای گلخانه‌ای در راستای مبارزه با تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی تأثیرگذار است. با توجه به اینکه خودروها یکی از منابع بالای انتشار CO2 در بسیاری از کشورها به شمار می‌آیند، جایگزینی آن‌ها با خودروهای برقی می‌تواند به کاهش تنش‌های اقلیمی کمک شایانی کند.

۱.۲. تأثیر منبع انرژی

کیفیت و نوع منابع انرژی که برای شارژ خودروهای برقی استفاده می‌شود، نقش بسزایی در تحلیل اثرات زیست‌محیطی آن‌ها ایفا می‌کند. در مناطقی که برق تولیدی عمدتاً از انرژی‌های تجدیدپذیر، مانند خورشیدی و بادی، تأمین می‌شود، اثرات منفی ناشی از تولید و شارژ خودروهای برقی به شدت کاهش می‌یابد. در کشورهای نوردیک که بیشتر از منابع تجدیدپذیر استفاده می‌کنند، تأثیر منفی خودروهای برقی تقریباً نزدیک به صفر می‌باشد. در حال حاضر، کشورهایی مانند آلمان و چین تلاش می‌کنند تا با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پاک، تأثیرات منفی را به حداقل برسانند و مسیر توسعه پایدار را هموار کنند.

۲. کیفیت هوا

۲.۱. کاهش آلودگی هوا در مناطق شهری

آلودگی هوا به ویژه در مناطق شهری یک مشکل جدی است که می‌تواند عواقب وخیم بر سلامت عمومی داشته باشد. خودروهای برقی هیچ‌گونه ذرات معلق، از جمله PM2.5 و PM10 که عامل اصلی بیماری‌های تنفسی و قلبی هستند، تولید نمی‌کنند. به عنوان مثال، بر اساس تحقیقی در سال ۲۰۲۰ در انگلیس، تأسیس ایستگاه‌های شارژ برای خودروهای برقی در ناحیه مرکزی لندن توانسته است به کاهش ۴۰ درصدی آلاینده‌های مضر منجر شود. این بهبود چشمگیر نه تنها به بهبود کیفیت زندگی ساکنان کمک می‌کند بلکه بر نرخ بیماری‌ها و هزینه‌های درمانی در این نواحی نیز تأثیر مثبت دارد.

۲.۲. پیشگیری از بیماری‌های تنفسی

از آنجا که آلودگی هوا یکی از عوامل اصلی باعث افزایش بیماری‌های تنفسی مانند آسم، برونشیت و سرطان ریه محسوب می‌شود، کاهش آلاینده‌ها می‌تواند به طور مستقیم به کاهش بروز این بیماری‌ها منجر شود. مطالعه‌ای که در دانشگاه هاروارد انجام شده، نشان می‌دهد که با افزایش تعداد خودروهای برقی در شهرهای بزرگ، نرخ ابتلا به آسم در کودکان به طور میانگین ۳۰ درصد کاهش یافته است. این نتایج نشان‌دهنده ضرورت و اهمیت تغییر به سمت خودروهای برقی به ویژه در نواحی پرترافیک و آلودگی‌زاست.

۳. سر و صدا

۳.۱. کاهش آلودگی صوتی

علاوه بر تأثیرات زیست‌محیطی، خودروهای برقی از نظر آلودگی صوتی نیز شرایط بهتری را فراهم می‌کنند. تولید صدای کمتری به دلیل طراحی موتورهای الکتریکی، منجر به کاهش آلودگی صوتی در شهرها می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند که کاهش سر و صدا می‌تواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد و به احساس آرامش بیشتر ساکنان شهرها کمک کند. به عنوان مثال، شهری مانند کپنهاگ، با افزایش خودروهای برقی و طراحی شهر به گونه‌ای که ترافیک کاهش یابد، توانسته است سطح آلودگی صوتی را تا ۲۵ درصد کاهش دهد.

۳.۲. اثرات بر سلامتی

کاهش آلودگی صوتی به طور مستقیم با بهبود کیفیت خواب و کاهش استرس مرتبط است. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که خواب بهتر و کاهش سطوح استرس می‌تواند به بهبود پروژه‌های عمومی و اجتماعی منجر شود. در واقع، ساکنان مناطقی با ترافیک کم صدای خودروهای برقی معمولاً سطح بالاتری از رضایت عمومی و اجتماعی دارند. در تحقیقی در نیویورک، نشان داده شده است که کاهش سر و صدا به حس بهتری از شادی و امنیت در ساکنان این مناطق منجر شده است.

بخش دوم: تأثیرات اقتصادی

۱. تأثیر بر هزینه‌های خانوار

۱.۱. هزینه‌های سوخت

۲.۱. ایجاد شغل‌های جدید

رشد صنعت خودروهای برقی منجر به ایجاد شغل‌های جدید در زمینه‌های مختلف از جمله تولید و توسعه فناوری‌های جدید، تولید باتری، و زیرساخت‌های شارژ شده است. برآوردها نشان می‌دهند که تا سال ۲۰۲۵، بیش از ۳۰۰،۰۰۰ شغل جدید در ایالات متحده تنها در زمینه خودروهای برقی و زیرساخت‌های مرتبط ایجاد خواهد شد. این تغییر در بازار کار نه تنها مزایای اقتصادی ایجاد می‌کند بلکه موجب نوآوری و افزایش مهارت‌های نیروی کار نیز می‌گردد.

۲.۲. تغییر ساختار بازار کار

افزایش تقاضا برای خودروهای برقی می‌تواند منجر به تغییرات عمده‌ای در ساختار بازار کار شود. این موضوع به افزایش نیاز به مهارت‌های خاص در زمینه فناوری‌های نوین و باتری‌ها منجر می‌شود. همچنین نیاز به آموزش‌های جدید و توسعه مهارت‌های نیروی کار کنونی تبدیل به یک ضرورت می‌گردد. از سوی دیگر، ایجاد مراکز آموزشی و دوره‌های تخصصی می‌تواند به اشتغال‌زایی و بالا بردن سطح مهارت‌ها در جامعه کمک کند.

۳. نوآوری و سرمایه‌گذاری

۳.۱. تحریک تحقیق و توسعه

توسعه بازار خودروهای برقی نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بالایی در تحقیق و توسعه فناوری‌های جدید است. این نیاز به تولید خودروهایی با کارایی بهتر، عمر باتری بیشتر و هزینه‌های کمتر منجر به افزایش تحقیقات و نوآوری در زمینه مهندسی و فناوری خواهد شد. به عنوان مثال، با معرفی باتری‌های حالت جامد و دیگر فناوری‌های نوین، محققان توانسته‌اند به تولید خودروهایی با عملکرد بالا و به صرفه‌تر دست یابند.

۳.۲. افزایش رقابت

رقابت بین شرکت‌های تولیدکننده خودروهای برقی می‌تواند به تولید خودروهای با کیفیت و قیمت مناسب‌تر منجر شود. بیشتر شرکت‌ها به دنبال جذب مشتریان جدید به سمت خودروهای برقی هستند و این موضوع بازار را تحریک می‌کند. با ایجاد نوآوری‌های مستمر، می‌توان کیفیت و کارایی خودروهای برقی را بهبود بخشید و در عین حال هزینه‌های تولید را کاهش داد.

بخش سوم: چالش‌ها و موانع

۱. زیرساخت‌های ناکافی

۱.۱. ایستگاه‌های شارژ

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در پذیرش خودروهای برقی، کمبود ایستگاه‌های شارژ در بسیاری از مناطق است. کاربران در صورتی که با ترس از تمام شدن باتری مواجه شوند، تمایلی به خرید خودروهای برقی نخواهند داشت. این نیاز به سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه برای توسعه زیرساخت‌ها دارد. کشورهایی که به طور خاص برای ایجاد شبکه‌های مؤثر ایستگاه‌های شارژ سرمایه‌گذاری کرده‌اند، نه‌تنها در پذیرش خودروهای برقی موفق‌تر بوده‌اند بلکه نیز بر آلودگی محیطی تأثیر مثبت گذاشته‌اند.

۱.۲. توسعه شبکه برق

افزایش تعداد خودورهای برقی همچنین موجب ایجاد فشار بر روی شبکه‌های برق می‌شود، به‌ویژه در ساعات اوج consumo. برای مدیریت بار در آینده، نیاز به برنامه‌ریزی‌های دقیق و پیش‌بینی‌های بهینه‌سازی خواهد بود. به عنوان مثال، اجرای فناوری‌های هوشمند می‌تواند به تنظیم بار و بهینه‌سازی مصرف انرژی کمک کند.

۲. نگرانی‌های قیمت‌گذاری

۲.۱. قیمت بالای خرید

قیمت اولیه خودروهای برقی معمولاً بالاتر از خودروهای سنتی است و این امر می‌تواند خواهانان را محدود کند. با وجود هزینه‌های عملیاتی کمتر، هزینه اولیه خرید هنوز می‌تواند یک مانع جدی باشد. بی‌تردید، دولت‌ها باید با ارائه مشوق‌ها و سوبسیدها، شامل تخفیف‌های مالیاتی برای خریداران، به کاهش این مانع کمک کنند.

۲.۲. ایجاد مشوق‌های مالی