نکات مربوط به نوشتن واژگان کلیدی (Keywords) مقالات علمی – علیرضا محمودی فرد

پایگاه تحلیلی کلام ماندگار | طبعا نوشتن واژگان کلیدی (Keywords) در مقالات علمی، یکی از مراحل مهم و استراتژیک است که به افزایش قابلیت جستجو، دیده‌شدن و دسترسی مقاله در پایگاه‌های داده علمی کمک می‌کند.

رعایت نکات زیر برای انتخاب و نوشتن واژگان کلیدی، ضروری است:

۱. انتخاب واژگان مرتبط با موضوع اصلی

– واژگان کلیدی باید به‌طور مستقیم به موضوع، اهداف، روش‌ها و نتایج مقاله مرتبط باشند.

– از انتخاب کلمات عمومی و غیرمرتبط خودداری کنید، زیرا این کار باعث کاهش دقت جستجوی مقاله می‌شود.

۲. استفاده از اصطلاحات تخصصی و رایج

– از اصطلاحات تخصصی حوزه پژوهش خود استفاده کنید. این اصطلاحات باید در جامعه علمی، رایج و شناخته‌شده باشند.

– اگر مقاله به یک موضوع بین‌رشته‌ای می‌پردازد، واژگان کلیدی باید اصطلاحات کلیدی هر دو حوزه را پوشش دهند.

۳. تعداد مناسب واژگان کلیدی

– معمولاً تعداد واژگان کلیدی بین ۳ تا ۷ کلمه یا عبارت است. این تعداد بسته به دستورالعمل مجله یا کنفرانس ممکن است متفاوت باشد (غالبا بین ۴ تا ۶ کلمه انتخاب می شود و یا این تعداد کلمه، مدنظر نشریات و کنفرانس هاست).

– از انتخاب تعداد زیاد یا کم واژگان کلیدی خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند تأثیر منفی بر قابلیت جستجوی مقاله داشته باشد.

۴. پرهیز از تکرار عنوان مقاله

– واژگان کلیدی نباید دقیقاً همان کلمات موجود در عنوان مقاله باشند. در عوض، از کلمات مکمل و مرتبط استفاده کنید که موضوع مقاله را گسترش می‌دهند.

– عنوان مقاله معمولاً در جستجوها به‌طور خودکار در نظر گرفته می‌شود، بنابراین نیازی به تکرار آن در واژگان کلیدی نیست.

۵. استفاده از واژگان کلیدی خاص و دقیق

– به جای کلمات کلی و عمومی (مانند “تحقیق”، “مطالعه”، “بررسی”)، از واژگان خاص و دقیق استفاده کنید که موضوع مقاله را به‌طور واضح مشخص می‌کنند.

– مثال: به جای “آموزش”، از “آموزش آنلاین” یا “یادگیری الکترونیکی” استفاده کنید.

۶. در نظر گرفتن مخاطبان هدف

– واژگان کلیدی باید با توجه به مخاطبان هدف، انتخاب شوند. به این فکر کنید که محققان دیگر، چه کلماتی را برای جستجوی مقالات مشابه استفاده می‌کنند.

– از ابزارهای تحقیق کلیدواژه مانند Google Scholar، PubMed یا پایگاه‌های داده تخصصی، برای شناسایی واژگان پرکاربرد استفاده کنید.

۷. تنوع در انتخاب واژگان کلیدی

– ترکیبی از واژگان کلیدی کلی و خاص را انتخاب کنید، تا مقاله شما در جستجوهای مختلف دیده شود.

– مثال: اگر مقاله شما درباره “تأثیر آلودگی هوا بر سلامت کودکان” است، می‌توانید از واژگان کلیدی مانند “آلودگی هوا”، “سلامت کودکان”، “بیماری‌های تنفسی”، و “آلودگی محیط زیست” استفاده کنید.

۸. پرهیز از کلمات اختصاری ناشناخته

– از کلمات اختصاری استفاده نکنید، مگر اینکه بسیار رایج و شناخته‌شده باشند (مانند DNA یا AI). در غیر این صورت، از شکل کامل کلمه استفاده کنید.

۹. بررسی دستورالعمل‌های مجله

– قبل از انتخاب واژگان کلیدی، دستورالعمل‌های مجله یا کنفرانس را بررسی کنید. برخی مجلات محدودیت‌هایی برای تعداد یا نوع واژگان کلیدی دارند.

– برخی مجلات، ممکن است از شما بخواهند از واژگان کلیدی از پیش تعیین‌شده (controlled vocabulary) مانند MeSH در PubMed استفاده کنید.

۱۰. بازبینی و به‌روزرسانی واژگان کلیدی

– پس از نوشتن مقاله، واژگان کلیدی را بازبینی کنید و مطمئن شوید که به‌طور دقیق محتوای مقاله را منعکس می‌کنند.

– اگر مقاله شما به یک موضوع جدید یا نوظهور می‌پردازد، از واژگان کلیدی به‌روز و مرتبط با روندهای اخیر استفاده کنید.

۱۱. معمولا واژگان کلیدی، با کاما یا ویرگول از هم جدا می شوند.

۱۲. در برخی از قالب های کنفرانس ها یا مجلات، ممکن است نحوه نمایش و نگارش واژگان کلیدی، متفاوت باشد؛ مثلا گفته شود که به صورت ایتالیک نوشته شوند یا بولد شوند و یا فونت آن ها با متن متفاوت باشد.

مثال عملی:

عنوان مقاله: “بررسی تأثیر آموزش آنلاین بر یادگیری دانش‌آموزان دوره متوسطه در دوران همه‌گیری کووید-۱۹”

واژگان کلیدی پیشنهادی:

آموزش آنلاین، یادگیری الکترونیکی، دانش‌آموزان دوره متوسطه، همه‌گیری کووید-۱۹، آموزش از راه دور، عملکرد تحصیلی

با رعایت این نکات، می‌توانید واژگان کلیدی مؤثری انتخاب کنید که به افزایش دیده‌شدن و استناد مقاله شما کمک خاصی می‌کند.

تبیین‌کننده: استاد علیرضا محمودی فرد – مدرس روش تحقیق در دانشگاه